Optimalisatie van zwemwaterkwaliteit met trendanalyses

C-mark controleert in opdracht van vele honderden zwembaden maandelijks de zwemwaterkwaliteit. Hierdoor hebben wij een schat aan informatie, die we geanonimiseerd en generiek inzetten om de kennis in de zwembadbranche over zwemwaterbehandeling te vergroten. Met trendanalyse van onze data zijn we in staat de regelgeving en normstelling van de waterkwaliteit te beoordelen. Aan de hand van laboratoriumuitslagen hebben we zicht op wat nieuwe technieken of wijzigingen in bestaande installaties met de waterkwaliteit doen. Ook bekijken we welke wet- en regelgeving positieve invloed heeft op de waterkwaliteit. De kennis die uit onze trendanalyse komt, zetten we in om onze klanten dagelijks zo goed mogelijk en pro-actief te kunnen adviseren. We komen daardoor snel tot een oplossing wanneer er zich een probleem voordoet. Welke inzichten heeft trendanalyse tot nu toe opgeleverd? 

Normstelling & wetgeving

De normstelling voor de parameters van het toekomstige zwemwateronderzoek komt mede tot stand door evaluatie van historische analysedata. Andersom checken we ook de impact van wet- en regelgeving op zwembaden. Zo hebben we de impact van een lagere norm voor gebonden chloor inzichtelijk gekregen. Voor de meeste zwembaden bleek er geen extra investering nodig. Ook hebben we een aantal jaren geleden al aangetoond dat de ‘40%-regeling’ geen meerwaarde heeft. De 40%-regeling verplicht het zwembad om het laboratorium op jaarbasis 40% van de bemonsteringen in de eerste helft van de openingsuren uit te laten voeren en 40% in de tweede helft van de openingsuren. De gedachte achter deze verplichting is dat een evenwichtige bemonstering een beter beeld geeft van de zwemwaterkwaliteit. Uit onze cijfers blijkt juist dat het percentage maandtoetsingen ‘voldoende’ of ‘onvoldoende’ niet gerelateerd is aan het tijdstip van de maandelijkse bemonstering. Al heeft dat nog niet tot versoepeling van de regeling geleid.

Nieuwe technieken & aanpassingen in de zwemwaterinstallatie

Ook bleken trendanalyses bij uitstek geschikt om de effecten van nieuwe zwemwaterbehandelingstechnieken te monitoren. Zoals installaties met waterbehandeling op basis van UV in 2014-2015 en het AFM als filtermateriaal sinds 2015 tot nu. Daarnaast toetsen we op dit moment de noodzaak van een ureumreductor, door middel van trendanalyse op het ureumgehalte.

Een ureumreductor is een filter met actieve kool die in veel zwembaden het zwemwater behandelt als by-pass na een zandfilter. Een goed werkende ureumreductor verlaagt het gehalte aan ureum en ook het gehalte aan gebonden beschikbaar chloor. U hoeft daardoor minder water te verversen. Hierdoor kan dus water worden bespaard. De nadelen: deze filters onttrekken relatief veel chloor aan het water en vormen een “biotoop” met meer risico op legionellabesmettingen. Er dient dus altijd een afweging gemaakt te worden of de voordelen opwegen tegen de nadelen. Trendanalyse van zwembadbelastingsparameters toont aan dat in een aantal zwembaden de ureumreductor geen meerwaarde (meer) heeft en beter uit gebruik kan worden genomen. Zwemwaterexpert Ger Hulshof deelt zijn ervaringen: “Bij een zwembad testten we de werking van de ureumreductoren. In figuur 1 is aangegeven wanneer de ureumreductoren uit bedrijf zijn genomen. Dit heeft bij dit zwembad slechts een geringe en acceptabele verhoging van het ureumgehalte tot gevolg. De voordelen zijn evident: besparingen op chloor, pompenergie en minder kans op een legionellabesmetting.”

Klachten

Onze adviseurs gebruiken de historische analysedata ook om klachten over de zwemwaterkwaliteit en de aantasting van bouwkundige elementen te kunnen verklaren en oplossen. Voorbeelden zijn aantasting van voegen tussen de tegels, overloopgoten en bufferkelders, corrosie van roestvaststaal (rvs) en legionellabesmettingen. Bijna wekelijks worden onze adviseurs gebeld door klanten met problemen. Dan raadplegen zij eerst de rapporten van het maandelijkse zwemwateronderzoek. Steeds meer zwembaden gebruiken de data van het periodieke zwemwateronderzoek ook zelf als een ‘tool’ om zowel de bedrijfsvoering als de zwemwaterkwaliteit te optimaliseren. Waar mogelijk realiseren zij besparingen. In plaats van reactief op normoverschrijdingen te reageren, wordt in toenemende mate pro-actief geïnvesteerd in goede zwemwaterkwaliteit.

Hieronder volgen enkele concrete voorbeelden van hoe trendanalyses van pas kwamen om klachten of problemen op te lossen.

Te grote variatie in het waterstofcarbonaatgehalte

Hulshof adviseerde een zwembad met een nogal fluctuerend waterstofcarbonaatgehalte (figuur 2). Hulshof: “Het doseren van natriumwaterstofcarbonaat om het gehalte aan waterstofcarbonaat van het zwemwater te verhogen, is doorgaans niet eenvoudig. Het vraagt per zwembad om maatwerk. Aan de hand van de trendanalyse merkten we op dat het gehalte aan waterstofcarbonaat in de bassins nogal varieerde. Door deze trendanalyse te koppelen aan de bedrijfsvoering van de zwemwaterinstallaties, het volautomatisch doseren van waterstofcarbonaat en het instellen van een juiste pH-waarde, streefden we samen naar een stabieler gehalte aan waterstofcarbonaat. Nu heeft het zwembad gehalten aan waterstofcarbonaat die minder fluctueren en gemiddeld goed zijn. ”Het is belangrijk om het waterstofcarbonaatgehalte te volgen, om er grip op te krijgen. Een lagere waarde dan 40 mg/L, kan grote gevolgen hebben. Zo kan het de tegelvoegen aantasten, is een pH-meting volgens de fenolrood-methode niet betrouwbaar, kan het vlokmiddel minder goed zijn werk doen, of, in het ergste geval, ontstaat giftig chloorgas. Hulshof: “Het (laten) meten van waterstofcarbonaat is nu al wettelijk verplicht als er aanwijzingen zijn dat de waarden niet op orde zijn. En dat is bijna altijd het geval. In de nieuwe Zwemwaterwet is bemonstering van deze parameter straks hoe dan ook verplicht. Mijn advies: monitor waterstofcarbonaat nu al en hou het gehalte op niveau!”

Dosering vlokmiddel aanpassen aan de badbelasting om huidirritatie te voorkomen

Hulshof: “Bij een ander zwembad onderzochten we het aluminiumgehalte. Zoals u ziet in figuur 3, zijn er verhogingen te zien in het aluminiumgehalte. Waar kon dat aan liggen? Het bleek te liggen aan het vlokmiddel; dat is een aluminium-verbinding. ”Een vlokmiddel wordt gedoseerd om zeer kleine vaste verontreinigen van zwemmers af te vangen in het zwembadfilter en daarmee het zwemwater helder en hygiënisch te houden. Zonder vlokmiddel is dat bij een normale badbelasting meestal niet mogelijk. “Omdat de mate van troebelheid van het zwemwater afhankelijk is van de hoeveelheid zwemmers in het bassin, zou de dosering van het vlokmiddel daarop aangepast moeten zijn”, vervolgt Hulshof. “Bij een hoge badbelasting zou u meer vlokmiddel moeten doseren dan bij een lage badbelasting. Dat gebeurt echter meestal niet. In figuur 3 is te zien dat het gehalte aan vlokmiddel (aluminium) in juli hoog is in zowel het wedstrijdbad als het instructiebad. Bekend was dat deze bassins in de zomer laag belast zijn. De dosering van het vlokmiddel was daar niet op aangepast.” Het gevolg: onnodig verbruik van vlokmiddel en een verhoogde kans op huidirritatie van de zwemmers door een te hoog gehalte aan aluminium in het zwemwater. Hulshof: “Ik adviseer daarom vinger aan de pols te houden door te checken of het aluminiumgehalte stabiel of hoog is. Dit is overigens geen wettelijk verplichte parameter. Door het aluminiumgehalte toch in de gaten te houden, voorkomt u niet alleen klachten bij bezoekers, u ontdekt ook of de filters goed werken. Als de snelheid van het water in het filter te hoog is, slaat het vlokmiddel soms door het filter heen. Daarnaast blijken sommige filters gevoelig te zijn voor ophoping van vlokmiddel in het filtermateriaal. Extra aandacht voor de filterspoeling is dan gewenst. Kortom: deze parameter geeft nuttige informatie.“

Pro-actief informeren en adviseren

Analyse van chloride

De parameter chloride geeft onder andere inzicht in de mate van verversing van het zwemwater. Is het chloridegehalte hoog? Dan wordt er relatief weinig ververst. Is het chloridegehalte laag? Dan wordt er relatief veel water ververst. Belangrijke informatie: daarom wordt deze parameter naar verwachting (weer) opgenomen in het wettelijk verplichte zwemwateronderzoek met een norm van 800 mg/L. Daarnaast geeft deze parameter inzicht in de kwaliteit van het chloor of het functioneren van de zoutelektrolyse-installatie en het risico op het ontstaan van corrosie aan roestvaststaal. Hulshof: “Voor een zwembad onderzochten we ook de parameter chloride maandelijks. In figuur 4 ziet u sinds april 2017 een forse toename van het chloridegehalte, in beide bassins van dit zwembad. Ik nam contact op met het zwembad en vroeg of er iets veranderd was in de installatie of de bedrijfsvoering daarvan. Is er minder ververst water? Heeft jullie installatie net een servicebeurt gehad? Ze vertelden me dat er niets veranderd was en de servicebeurt er juist aan zat te komen. Uiteindelijk bleek een lek in het membraan van de zoutelektrolyseapparatuur de oorzaak. Het zout kwam in het zwembad terecht in plaats van dat het terug kwam in het zoutvat van de zoutelektrolyseapparatuur. Een te hoog gehalte aan chloride in het zwemwater kunt u overigens ook proeven. Vanaf ongeveer 1200 mg/L krijgt het zwemwater een zoute smaak.” Het is aan te bevelen om het chloridegehalte maandelijks te laten onderzoeken. Hulshof: “Dat is alleen nodig in het hoofdbassin, dus één onderzoek per filterinstallatie. De kosten vallen mee.”

Verantwoordelijkheid delen

Naast het wettelijk verplichte onderzoek (al dan niet met extra parameters), is er voor u de mogelijkheid om uw zwemwatergegevens breder te laten analyseren. Met de ‘Beheersovereenkomst Onderzoek en Advies’ (BOA) wordt u pro-actief voorzien van advies, gecoördineerd door uw vaste adviseur. Daarmee delen we de verantwoordelijkheid met u voor veilig en betrouwbaar zwemwater(beheer). Belangrijke basis voor de BOA is de ‘vertaling’ van de analyseresultaten van al uw periodieke drink- en zwemwateronderzoeken naar trendanalyses. Klanten die al gebruikmaken van onze BOA zien veel voordelen in het opbouwen van een historisch bestand van analysedata in een M-logboek, voor trendanalyses. Met deze trendanalyses zijn verantwoorde wijzigingen in de drink- of zwemwaterinstallaties en/of bedrijfsvoering mogelijk en altijd afgestemd op uw specifieke situatie.

Meer weten?

Wilt u meer informatie over trendanalyses en de mogelijkheden in uw specifieke situatie? Neem dan contact op met de experts van C-mark door op de blauwe contactbutton te klikken of bel via nummer 088-831 05 00 met één van onze medewerkers.

<terug

Naar online nieuwsbrief: C-mark|Waternieuws 5 in webbrowser