Toename legionellosemeldingen

Geplaatst op donderdag 18 januari 2018

In het overzicht van bijzondere meldingen, clusters en epidemieën van infectieziekten in binnen- en buitenland tot en met 11 januari 2018 is een interessant deel opgenomen over een legionellosecluster in relatie tot afvalwaterzuivering en de signalering van een verhoogd aantal legionellosemeldingen in december 2017.

Legionellosecluster gerelateerd aan afvalwaterzuivering

De GGD Hart voor Brabant heeft een persbericht uitgebracht over een legionellosecluster van 13 patiënten uit Boxtel die eind vorig jaar ziek werden .Een afvalwaterzuiverings-installatie (AWZI) is zeer waarschijnlijk de bron van besmetting geweest. Het gaat om een AWZI met een watertemperatuur van rond de 35° Celsius. De groei van legionella-bacteriën is internationaal al vaker aangetoond in waterzuiveringsinstallaties van bedrijven in onder meer de petrochemische industrie, houtindustrie, papierindustrie, leerindustrie en voedingsmiddelenindustrie. Het is de eerste keer dat in Nederland een legionellosecluster aan een AWZI is gerelateerd. Groei van legionella wordt vooral gevonden in de aerobe zuivering (de beluchtingsvijver) van voedselrijk water, waarbij de watertemperatuur wat hoger ligt, zoals ook hier het geval was. Door de beluchting van het water ontstaat aerosolvorming aan het wateroppervlak. Bij de installatie in Boxtel is een overkapping gebouwd om verspreiding van aerosolen naar de omgeving te voorkomen. Uitbraken van legionellose met een waterzuiveringsinstallatie als bron zijn internationaal slechts enkele keren beschreven. Het ging daarbij steeds om een grote stijging van het aantal patiënten in korte tijd, waarbij een natte koeltoren of een luchtwasser een rol speelde in de verspreiding van aerosolen over een groter gebied. Het patroon zoals gezien wordt in Boxtel, waarbij over een langere periode sprake is van enkele patiënten, gerelateerd aan een waterzuiveringsinstallatie, is niet eerder beschreven. Inmiddels zijn ook monsters genomen bij het rioolwaterzuiveringsbedrijf waar het water uit de waterzuiveringsinstallatie wordt geloosd , en op de plek van de uitstroom van de rioolwaterzuivering op de rivier. In deze monsters werd Legionella pneumophila serogroep 1 in lage concentraties. Hetzelfde type dat bij 5 van de patiënten uit het cluster is aangetoond. Door verdunning in het riool- en rivierwater is het niet waarschijnlijk dat dit een risico voor de volksgezondheid oplevert. Bij het bedrijf zijn maatregelen genomen waardoor minder uitstroom van legionella naar rioolwaterzuivering wordt verwacht. De komende periode zal bovendien de concentratie in het rivierwater extra worden gemonitord. (Bronnen: GGD Hart voor Brabant, RIVM)

Verhoogd aantal legionellosemeldingen in december 2017

In Osiris zijn 43 patiënten gemeld met legionellose die ziek werden in  december 2017, 26 van hen hebben de infectie waarschijnlijk in Nederland hebben opgelopen, 11 waarschijnlijk in het buitenland en bij 6 ontbreekt deze informatie nog. Het aantal meldingen in december 2017 is daarmee ruim hoger dan gebruikelijk. Gemiddeld lag het aantal meldingen in december de afgelopen 5 jaar op 17 meldingen (Figuur 2).De 43 meldingen zijn afkomstig van 17 verschillende GGD’en en het aantal ligt tussen de 1-6 meldingen per GGD.

Figuur 1. Aantal legionellosemeldingen per maand in 2017 en aantal meldingen in 2012-2016.

GGD Hart voor Brabant meldde 6 patiënten met legionellose die ziek waren geworden in december. Deze patiënten behoren niet tot het legionellosecluster in Boxtel. Er zijn geen aanwijzingen voor andere clustervorming in de GGD Hart voor Brabant. In de GGD regio Limburg Noord was een cluster van 4 legionellapatiënten uit 1 woonplaats en 3 andere patiënten uit omliggende plaatsen. Allen waren ziek geworden tussen half november en 9 december. Geen van de patiënten had een buitenlandse reis gemaakt. Van slechts 1 patiënt is een klinisch isolaat (Legionella pneumophila, serogroep 1) beschikbaar voor nadere typering. In het gebied zijn enkele koeltorens en een waterzuiveringsinstallatie bemonsterd. Hier werd geen legionella aangetoond. Verder werden monsters genomen in een woonhuis, een tuincentrum en een kamer van een zorginstelling. Op al deze locaties werd Legionella non-pneumophila (L.anisa) aangetoond. Preventieve maatregelen op deze locaties worden geadviseerd. December 2017 was een natte maand met een landelijk gemiddelde van 112 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 80 mm. In De Bilt was de gemiddelde temperatuur van 4,9 °C tegen een langjarig gemiddelde van 3,7 °C. Mogelijk speelt het relatief warme en natte weer een rol in het hogere aantal meldingen in december.(Bron: RIVM)

Link naar volledige artikel Infectieziekten Bulletin ‘Overzicht van bijzondere meldingen, clusters en epidemieën van infectieziekten in binnen- en buitenland tot en met 11 januari 2018’ (bron: RIVM): https://magazines.rivm.nl/2018/01/infectieziekten-bulletin/gesignaleerd