Voorkom legionella tijdens en na vakantie: 4 tips

De zomervakantie: voor veel mensen reden om naar het buitenland te gaan, of om in eigen land te recreëren. Op vakantie douchen we dan in een hotel of op de camping. We spoelen het zeewater af onder douches op het strand of we genieten van een bubbelbad. Lopen we dan risico op een legionella-besmetting? Is dat risico groter in het buitenland of is dat risico er net zo goed in ons eigen land? De expert van C-mark legt het uit en geeft 4 tips waarmee u het risico op legionella verlaagt, zodat u onbezorgd van uw vakantie kunt genieten.

Toename aantal reisgerelateerde meldingen

Uit cijfers van het RIVM is gebleken dat van alle gemelde legionellosepatiënten in Nederland, bijna de helft een reis maakte of buiten de eigen woning overnachtte (tijdens de incubatieperiode van 2 tot 19 dagen). Bij circa 90% van deze reisgerelateerde meldingen gaat het om een buitenlandse reis. Het RIVM meldt iedere legionella-besmetting in een internationaal registratiesysteem, zodat andere landen ook maatregelen kunnen nemen.

William Massen, adviseur bij C-mark en expert op het gebied van legionella: “Vakantiegangers lopen in de regel inderdaad meer risico op een legionellabesmetting. De hoofdreden: in een warmer klimaat is de kans op opwarming van water groter. Verder kan het verschil in risico tussen landen wijzen op verschillen in de waterkwaliteit, maar ook op verschillen in beleid, toezicht en deskundigheid op het gebied van legionellapreventie.”

Hoe ontstaat legionella-besmetting eigenlijk?

Legionellabacteriën groeien in water met een temperatuur tussen de 25 en 55 °C, met een optimum tussen de 30 en 40 °C. Onder de 25 °C groeien de bacteriën vrijwel niet, mits de kraan frequent wordt gebruikt. Boven de 55 °C begint de afdoding van de bacterie. Massen: “Besmetting met de legionellabacterie wordt opgelopen via de longen. Het drinken van water vormt geen risico op een legionellabesmetting, zoals een legionellalongontsteking of legionellagriep. De infectie wordt overgebracht door het inademen van de bacterie in zeer kleine druppeltjes water, verspreid in de lucht via waternevel. Verneveling van water gebeurt dagelijks bij huishoudelijk gebruik van leidingwater. Met name bij het douchen, maar ook in bubbelbaden en bij sommige vormen van luchtbehandeling, waarbij koeltorens één van de grootste oorzaken zijn van een besmetting. Ook andere vormen van verkoeling brengen risico’s met zich mee, zoals bijvoorbeeld de vaak geziene terrasverneveling in Zuid-Europese landen, fonteinen en speelelementen op straat.”

De bacterie vermenigvuldigt zich in stagnerende waterleidingen, vooral bij wat hogere temperaturen. “Daarmee vormt een stranddouche bijvoorbeeld een risico, net als de douche in de hotelkamer. Bij de stranddouche weet je niet of het water door de zon is opgewarmd en wanneer de stranddouche voor het laatst is gebruikt of doorgespoeld. De douche in de hotelkamer kan mogelijk voor een wat langere periode door leegstand niet in gebruik zijn geweest”, vertelt Massen.

Risicogroepen

De legionellabacterie kan leiden tot griepachtige klachten, zoals legionellagriep of Pontiac fever. Die klachten gaan meestal na een paar dagen vanzelf weer over, maar de legionellabacterie kan echter ook een ernstige longontsteking veroorzaken: de veteranenziekte oftewel legionellalongontsteking. De kans op de legionellalongontsteking is groter voor ouderen en mensen met minder weerstand of een ongezonde levensstijl. Massen: “Bij verdenking van legionellose, vanwege klachten als hoge koorts, snel opkomende hoofdpijn, spierpijn, hoesten/kortademigheid, braken en diarree, kunt u het beste contact opnemen met een arts.”

4 tips van Massen om besmetting met legionella te voorkomen

1. “Laat bij aankomst in uw hotel, appartement, chalet of (sta)caravan eerst het warme en dan het koude water twee minuten doorstromen. De regel zegt dat spoelen belangrijk is tot de eindtemperatuur 10 seconden constant is. Een douchekop kunt u het beste onder water in een emmer laten doorlopen. Leg eventueel een handdoek over de emmer; dat geeft minder verneveling. Zet daarbij een raam of deur open in die ruimte.”

2. “Voor veilig douchen op boten, campers en caravans kunt u een lichte chloordosering toevoegen in de watertank. Hierdoor wordt de legionellabacterie gedood. Onder andere bij watersportzaken zijn er middelen op chloorbasis, speciaal voor deze toepassing verkrijgbaar. Deze middelen hebben geen sterke bijsmaak en zijn bij juiste dosering niet schadelijk.”

3. “Thuiskomen na de vakantie? Wij adviseren om voor gebruik thuis eerst alle kranen (koud en warm) te laten doorstromen. Ook hiervoor geldt dat twee minuten meestal voldoende is en dat de eindtemperatuur het beste 10 seconden constant kan zijn. Laat het water rustig stromen en voorkom dat u daarbij het water vernevelt. U kunt daartoe de douchekop onder water in een emmer houden en zoals ik bij punt 1 al vertelde, eventueel de emmer bedekken met een handdoek en daarbij een raam of deur in de ruimte openen. Voor het behandelen van leidingen van een bubbelbad volgt u de instructies van de fabrikant op.”

4. “Ook bij de tuinslang op een buitenkraan is het van belang om de slang met eventueel gekoppeld sproeistuk vooraf door te spoelen. Als u de slang met het sproeistuk onder water in een gieter laat doorlopen, kunt u daarna gerust het (spoel)water gebruiken voor de planten. Laat een tuinslang na gebruik altijd goed leeglopen en laat de slang niet in de zon liggen.”

Meer weten?

Wilt u meer informatie over het voorkomen of bestrijden van legionella? Neem dan contact met ons op. Onze legionella-expertgroep kan u adviseren wat in uw geval het beste is om te doen. Klik hiervoor op contact of bel 088 - 831 05 00.