NEN 1006: fundament voor legionellaveiligheid

In Nederland vinden we drinkwaterkwaliteit belangrijk. Volgens het Bouwbesluit moeten drinkwaterinstallaties daarom verplicht voldoen aan de norm ‘NEN 1006’, die in 2015 is herzien. De NEN 1006 wordt uitgegeven door Het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) en vormt de basis voor een legionellaveilige leidingwaterinstallatie. Alleen zogenoemde ‘prioritaire locaties’, zoals ziekenhuizen, zorginstellingen, zwemgelegenheden en verblijfaccommodaties, moeten voldoen aan extra eisen. Zo moeten zij onder andere beschikken over een legionellabeheersplan. In de praktijk blijken veel installaties echter niet aan de norm te voldoen, zowel bij prioritaire locaties, als bij niet-prioritaire locaties. “Wij adviseren beheerders van drinkwaterinstallaties daarom altijd om extra aandacht te besteden aan het voldoen aan de NEN 1006. Als u daar op de juiste manier mee aan de slag gaat, voorkomt u dat u later veel kosten moet blijven maken om legionella te voorkomen”, vertelt Wouter Beumer, manager van de adviesafdeling bij C-mark. Hoe zit dat precies?

Legionellaveilige drinkwaterinstallaties

De NEN 1006 vormt voor iedereen de belangrijkste informatiebron bij ontwerp, aanleg, renovatie en beheer van drinkwaterinstallaties in gebouwen. In 2015 is de NEN 1006 herzien en opnieuw gepubliceerd. De schrijvers van de norm stellen dat “wanneer zowel het ontwerp, de aanleg en het beheer van de drinkwaterinstallatie overeenkomstig NEN 1006 zijn, er voldoende vertrouwen mag zijn in een legionellaveilige installatie”. Hoe kan het dan dat er nog zoveel gebouwen zijn waarin zich toch (aanhoudend) legionellaproblemen voordoen, ondanks de beschikbare kennis?

Toch problemen door onjuist ontwerp of aanleg

Beumer: “In de praktijk zien we dat structurele legionellabesmettingen nog te vaak te herleiden zijn naar plekken in de installatie die niet voldoen aan de NEN 1006. De oorzaken daarvan verschillen. Zo constateren we regelmatig dat in de ontwerpfase al cruciale fouten worden gemaakt, die na aanleg en ingebruikname van de installatie tot legionellaproblematiek leiden.” Maar ook wanneer de ontwerptekeningen foutloos zijn, is er geen garantie dat de installatie ook zonder fouten wordt aangelegd. “Zo wordt tijdens de bouw regelmatig afgeweken van de tekening en is het maar de vraag of alle medewerkers die betrokken zijn bij de installatie, wel op de hoogte van alle details uit de NEN 1006. We adviseren dan ook een specialist mee te laten kijken tijdens de bouw of renovatie van een drinkwaterinstallatie, om te zien of die daadwerkelijk technisch wordt ingericht volgens de NEN 1006. Een NEN-1006-inspectie biedt vervolgens duidelijkheid over de vraag of de installatie technisch voldoet aan alle eisen. Nu worden fouten soms pas bij het opstellen van een beheersplan zichtbaar. Naar schatting worden in meer dan 50% van de beheersplannen voor nieuwe installaties, vlak voor of na de oplevering, toch nog corrigerende maatregelen voorgesteld om de installatie te laten voldoen aan de NEN 1006”, vertelt Beumer.

NEN-1006-inspectie bij bestaande gebouwen & de waarde van het beheersplan

Ook voor bestaande panden kan een NEN-1006-inspectie duidelijkheid verschaffen bij de vraag of een drinkwaterinstallatie an sich wel of niet voldoet en welke optimalisatie-mogelijkheden er zijn. Beumer: “Voor prioritaire locaties is zo’n inspectie altijd een wezenlijk onderdeel van de verplichte risico-analyse en het daaropvolgende beheersplan. Maar ook voor niet-prioritaire panden levert een NEN-1006-inspectie (als een soort ‘quickscan’) waardevolle informatie op, die bijdraagt aan gezond en vers drinkwater en niet alleen aan legionellapreventie. Voor prioritaire panden vormt het beheersplan natuurlijk nog een waardevolle aanvulling. Daarin kijkt u niet alleen naar de techniek, maar juist ook naar het gebruik van die techniek. Hoe vaak gebruikt men een tappunt van de drinkwaterinstallatie? Het tappunt in de schoonmaakkast kan prima aangesloten zijn, maar als het één keer per maand gebruikt wordt, is dat problematisch omdat er water langdurig stilstaat in de leidingen, wat legionella kan veroorzaken. In een beheersplan is daar aandacht voor.”

Installatiedossier

Om na oplevering van het gebouw en de drinkwaterinstallatie aan de NEN 1006 te blijven voldoen, moet het gebruik van de installatie natuurlijk in overeenstemming zijn (en blijven) met de ontwerpcondities. In NEN 1006 is daarom voorgeschreven dat er verplicht een dossier bij de installatie aanwezig moet zijn, met alle relevante informatie voor het technische gebruik, beheer en onderhoud. Dit installatiedossier dient een maand na oplevering van de installatie aanwezig te zijn. Het gaat dan om het onderhoud van onderdelen, zoals bijvoorbeeld de combi-ketel of hydrofoor. Beumer: “Op dit punt gaat het niet alleen bij nieuwbouw, maar vooral ook na renovatie vaak mis. Het installatiedossier is dan niet geleverd door de installateur, of niet bewaard of up-to-date gehouden door de eigenaar. Het is alsof u een auto bezit, zonder onderhoudsboekje. Hoe weet u of de automonteur dan hoe de auto onderhouden moet worden? Datzelfde geldt bij het ontbreken van een installatiedossier voor het onderhoud van de installatie.”

Preventiekosten zijn lager

Het lijkt veel werk: voldoen aan de (verplichte) NEN 1006 en het bijhouden van het installatiedossier. Wegen de kosten wel op tegen de voordelen? Over het algemeen zijn kosten voor preventie van legionella lager wanneer installaties aan de NEN 1006 voldoen. Beumer: “De kans op een besmetting is bij een juist ontwerp en deugdelijk beheer aanzienlijk minder groot. Het uitvoeren van eenmalige correcties om uw installatie aan te passen aan de NEN 1006 zal daardoor niet alleen leiden tot een verbetering van uw waterkwaliteit, maar ook tot verlaging van uw variabele kosten. Denk daarbij vooral aan vermindering van uw wekelijkse spoelacties, reinigingen en herbemonsteringen.”

Controle & beheersing van risico’s

“Kortom: wanneer uw drinkwaterinstallatie voldoet aan de NEN 1006, staat niets een legionellaveilig gebruik van het drinkwater in de weg. Van groot belang is goed te controleren tijdens zowel het ontwerp, de bouw, een renovatie en na oplevering, of dat het geval is. Om vervolgens risico’s te beheersen die komen kijken bij het gebruik van de installatie. Voorkomen van legionella is altijd beter dan genezen”, besluit Beumer.

Meer weten?

Benieuwd naar wat C-mark doet aan legionellapreventie? Bij C-mark kunt u terecht voor een NEN-1006-inspectie en/of een risico-analyse en beheersplan. Lees meer via volgende link: Risico-analyse en beheersplan legionellapreventie, of neem contact op met C-mark via tel.nr. 088-831 05 00 of via water@c-mark.nl.

<terug 

Naar online nieuwsbrief:  C-mark|Waternieuws 3 in webbrowser